ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ

ΟΛΗ Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Ο Javier Cercas δεν βρήκε ποτέ τον Miralles, αλλά ο Miralles βρήκε τον Cercas. Ένας από τους πιο αινιγματικούς και πιο ερευνημένους μύθους της λογοτεχνίας σήμερα, ο Μιράλες, ο ρεπουμπλικανός μαχητής που κοιτάζει στα μάτια τον φασίστα Ραφαέλ Σάντσεθ Μάζας, στοχεύει αλλά δεν πυροβολεί, έχει επιτέλους μια πραγματική ταυτότητα. Χρειάστηκε να περάσουν 12 χρόνια από την έκδοση του Soldados de Salamina για να μπορέσει ο Miguel Miralles, ένας από τους γιους του ανθρώπου που ενέπνευσε ένα από τα πιο διάσημα μυθιστορήματα της ισπανικής λογοτεχνίας, να μιλήσει με τον συγγραφέα, Javier Cercas, και να αποκαλύψει λεπτομερώς την ανέκδοτη μέχρι σήμερα βιογραφία του πατέρα του. Η συνάντηση μεταξύ Miralles και Cercas πραγματοποιήθηκε στη Girona.

Ο γιος του Miralles ενδιαφέρθηκε πολύ να μάθει γιατί ο Cercas δεν ερεύνησε λεπτομερώς τη βιογραφία του πατέρα του, αλλά ο συγγραφέας διευκρίνισε ότι στόχος του δεν ήταν να γράψει βιογραφία, αλλά ένα μυθιστόρημα. Ο Cercas ενδιαφέρθηκε να μάθει τι σκέφτεται ο γιος του Miralles, ο στρατιώτης που γλιτώνει τη ζωή ενός φασίστα. Ο Miguel Miralles δήλωσε ότι "δεν είναι ένδοξη πράξη να χαρίζεις τη ζωή ενός φασίστα", ο οποίος "αν αντιστραφούν οι ρόλοι, ξέρεις ότι θα σε σκοτώσει". "Θα έπρεπε να είχε πυροβολήσει ή, τουλάχιστον, να είχε συλλάβει τον Sánchez Mazas, αλλά είναι βέβαιο ότι αν τον συλλάμβανε θα πέθαινε στα χέρια των Ρεπουμπλικάνων", δήλωσε ο Miguel.

Ο Cercas έγραψε το Soldados de Salamina στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, όταν ο Χιλιανός συγγραφέας και ποιητής Roberto Bolaño του μίλησε για έναν άνδρα που είχε πολεμήσει όλους τους πολέμους. Ο Bolaño γνώρισε αυτόν τον άνδρα - τον οποίο ονόμασε Miralles επειδή δεν μπορούσε να θυμηθεί το μικρό του όνομα - σε ένα κάμπινγκ στο Castelldefels, όπου ήταν νυχτοφύλακας. Ο Bolaño ήταν ο ιδανικός έμπιστος στον οποίο ο Miralles, ο οποίος έζησε σε ένα τροχόσπιτο για μισό χρόνο, εξομολογήθηκε τη συγκλονιστική ιστορία του πολέμου. Ο Miralles πέθανε το 1991, οι Soldados de Salamina εκδόθηκαν το 2001, η ομώνυμη ταινία του David Trueba κυκλοφόρησε το 2003, ο Bolaño πέθανε πρόωρα την ίδια χρονιά και η βιογραφία του Miralles αποκρύφτηκε.

Στο τέλος του μυθιστορήματος, ο Cercas αναζητά τον πραγματικό Miralles σε ένα γηροκομείο της Dijon και βρίσκει έναν ηλικιωμένο άνδρα με παλιές ουλές, ο οποίος διστάζει να ομολογήσει αν είναι ή όχι ο πραγματικός Miralles, αλλά αφήνει ένα μισό χαμόγελο συνενοχής και η αβεβαιότητα εξακολουθεί να μεγαλώνει. Τέλος, είναι πλέον δυνατό να διακρίνουμε τι είναι πραγματικό και τι μυθοπλασία στη ζωή του Miralles.

Ο Enric Miralles γεννήθηκε στη Βαρκελώνη το 1919 ή το 1917, αλλά κατέληξε να εγκατασταθεί στο Blois (Γαλλία) το 1947. Οι βιογραφικές πληροφορίες τον τοποθετούν ως έναν άνθρωπο αφοσιωμένο στους ελευθεριακούς σκοπούς από τα νεανικά του χρόνια. Πιστεύεται ότι το 1936, σε ηλικία 16 ετών, πλαστογράφησε τα έγγραφά του - θα προήγαγε την ημερομηνία γέννησής του από το 1919 στο 1917 - προκειμένου να πληροί τις προϋποθέσεις για την κατάταξη στον Δημοκρατικό Στρατό.

Μετά από τρία χρόνια στον εμφύλιο πόλεμο, ο Miralles αναγκάστηκε να εξοριστεί και διέσχισε τα Πυρηναία μέχρι το στρατόπεδο προσφύγων Argelers, απ' όπου κατάφερε να δραπετεύσει με τη βοήθεια ενός θείου του που ζούσε στη γαλλική πόλη Agen. Οι Γάλλοι χωροφύλακες προσέφεραν στους Ισπανούς πρόσφυγες δύο δυνατότητες: να επιστρέψουν στη φασιστική Ισπανία ή να ενταχθούν στη Γαλλική Λεγεώνα των Ξένων. Ο Miralles επέλεξε τη δεύτερη επιλογή και εντάχθηκε στη Γαλλική Λεγεώνα των Ξένων το 194. Ξεκίνησε μια θητεία ως μαχητής στα μέτωπα της Αλγερίας, του Μαρόκου και της Σενεγάλης, μέχρι που επέστρεψε στη Γαλλία και τραυματίστηκε σοβαρά το 1945, ενώ υπηρετούσε ως σοφέρ σε έναν πόλεμο κατά των Ναζί. Έκτοτε, σε αναγνώριση της αξίας και της ηρωικής του στάσης, το γαλλικό κράτος του απένειμε το στρατιωτικό μετάλλιο και τον αποζημίωσε με σύνταξη αναπηρίας - είχε χάσει την όραση από το ένα μάτι - η οποία του επέτρεψε να ζήσει στο Μπλουά, όπου παντρεύτηκε το 1947 και έγινε πατέρας τεσσάρων παιδιών.

Οι στρατιώτες της Σαλαμίνας έθεσαν τον Miralles υπό τις διαταγές του στρατηγού Leclerc, ο οποίος είχε απορρίψει το καθεστώς του Vichy, και τον έκαναν έναν από τη μικρή ομάδα των ηρώων που άρχισαν να υψώνουν την πρώτη σημαία κατά των Ναζί. Τον Αύγουστο του 1944, αποβιβάστηκαν στη Νορμανδία. Ένας πυροβολισμός από μπαζούκα έθεσε τον Miralles εκτός μάχης.

Νοσταλγία για τη γη

Ο Cercas επινοεί έναν Γάλλο συνταξιούχο Miralles που ζει κοντά στη Ντιζόν. Στην πραγματικότητα εγκαταστάθηκε στο Blois, όπου και παντρεύτηκε. Έλαβε στρατιωτική σύνταξη ως τραυματίας πολέμου. Εργάστηκε επίσης για 25 χρόνια σε μια εταιρεία αεροναυπηγικής, μέχρι που τον πρόλαβε ο καρκίνος και μπόρεσε να πάρει πρόωρη σύνταξη. Ο πραγματικός Miralles νοσταλγούσε την πατρίδα του και το 1966 πήρε την οικογένεια για να περάσει τις διακοπές με συγγενείς στη Βαρκελώνη. Τα επόμενα χρόνια εγκαταστάθηκε στο κάμπινγκ, το οποίο δεν εγκατέλειψε μέχρι το 1990, ένα χρόνο πριν πεθάνει. Το μυθιστόρημα τοποθετεί τον Miralles στην κατασκήνωση με τον Bolaño, χωρίς να λέει τίποτα περισσότερο για την επιστροφή του στην Καταλονία.

Ο γιος του Miralles θυμάται τον πατέρα του ως "έναν τύπο που ήταν πάντα χαμογελαστός, που του άρεσε να μαγειρεύει για τους φίλους του, παίκτης του πετάνκ και λάτρης της καλής ζωής, υποστηρικτής της F. C. Barcelona και ανίκανος να κάνει άσχημη εντύπωση σε μια φούστα". Με αυτόν τον ανοιχτό χαρακτήρα, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Miralles εκμυστηρεύτηκε τα μυστικά της ζωής του στα χαρακώματα σε έναν ανώνυμο νυχτοφύλακα του καταυλισμού. Είναι γνωστή η ιστορία που διηγήθηκε ο Rafael Sánchez Mazas και ο γιος του Rafael Sánchez Ferlosio, σύμφωνα με την οποία ο πρώτος έγινε στόχος του όπλου ενός Ρεπουμπλικάνου, ο οποίος δεν πυροβόλησε. Ο Cercas το αποδίδει αυτό στον Miralles.

ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 5 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΙΣ 21Η00 ΘΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ ΤΟΥ ΧΑΒΙΕΡ ΘΕΡΚΑΣ

ΜΕΡΙΚΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Όταν κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών του εμφύλιου πολέμου της Ισπανίας τα δημοκρατικά στρατεύματα υποχωρούν προς τα γαλλικά σύνορα, παίρνοντας το δρόμο της εξορίας, κάποιος παίρνει την απόφαση να εκτελέσει μια ομάδα φρανκικών κρατουμένων.

Ανάμεσά τους είναι και ο Ραφαέλ Σάντσεθ Μάθας, ιδρυτής και ιδεολόγος της Φάλλαγας, ίσως ένας από τους άμεσους υπεύθυνους του εμφύλιου σπαραγμού. Ο Σάντσεθ Μάθας δεν καταφέρνει απλώς να γλιτώσει την ομαδική εκτέλεση, αλλά, όταν ψάχνουν να τον βρουν, ένας ανώνυμος πολιτοφύλακας τον σημαδεύει με το όπλο του και την τελευταία στιγμή τού χαρίζει τη ζωή. Το καλό του άστρο τού επιτρέπει να ζήσει στο δάσος, προστατευμένος από μερικούς χωρικούς της περιοχής, αν και πάντα θα θυμάται εκείνο τον πολιτοφύλακα με το παράξενο βλέμμα που δεν τον κατέδωσε.

Ο αφηγητής αυτής της παράξενης περιπέτειας από τον πόλεμο είναι ένας νεαρός δημοσιογράφος που προσπαθεί να ανασυνθέσει το ιστορικό πλαίσιο των γεγονότων και να ξεδιαλύνει το μυστικό των αινιγματικών πρωταγωνιστών του.

Οι Στρατιώτες της Σαλαμίνας είναι ένα εκδοτικό φαινόμενο σε παγκόσμια κλίμακα. Το βιβλίο αυτό, από ένα σχετικά άσημο συγγραφέα, απέσπασε το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το 2001 στην Ισπανία, έγινε το μπεστ σέλερ της δεκαετίας και χαιρετίστηκε ως η αποκάλυψη στα ισπανικά γράμματα. Σήμερα μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες με μεγάλη επιτυχία.

Όχι άδικα: Ο Θέρκας δημιουργεί ένα λογοτεχνικό είδος συναρμόζοντας το ιστορικό μυθιστόρημα με το ρεπορτάζ, θυμίζοντας αυτό που έκανε ο Τρούμαν Καπότε με το Εν ψυχρώ.

Το βιβλίο διηγείται την ιστορία της Ισπανίας από το 1939, μια εποχή σιωπής, ήττας, αβεβαιότητας: ήρωάς του -αντι-ήρωας- είναι ένας ακροδεξιός ιδεολόγος, συνιδρυτής της Φάλαγγας, με το ποιητικό όνομα Ραφαέλ Σάντσεθ Μάθας, ο οποίος, σαν από θαύμα, γλίτωσε την εκτέλεση στην οποία τον είχαν καταδικάσει οι εχθροί του. Η ιστορία της "Διάσωσης του στρατιώτη Μάθας" είναι στην πραγματικότητα μια απόπειρα διάσωσης της συλλογικής συνείδησης κάθε λαού που γνώρισε τον εμφύλιο σπαραγμό και τη δικτατορία, μια απόπειρα θεραπείας της λήθης.

Πληροφορίες για τον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Χαβιέρ Θέρκας γεννήθηκε το 1962 στο Κάθερες της Ισπανίας. Στο έργο του συγκαταλέγονται επίσης το αταξινόµητο Anatomίa de un instante, το δοκίµιο La obra literaria de Gonzalo Sua/rez, καθώς και τέσσερις τόµοι µε ποικίλα θέµατα: Una buena temporada, Relatos reales, La verdad de Agamenόn, Formas de ocultarse. Τα βιβλία του έχουν µεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες και έχουν τιµηθεί µε πολυάριθμα εθνικά και διεθνή βραβεία. Το 2011, στην Έκθεση Βιβλίου του Τορίνο, έλαβε το Διεθνές Βραβείο για το σύνολο του έργου του. Δίδαξε για δύο χρόνια στο Πανεπιστήµιο του Ιλλινόις και από το 1989 είναι καθηγητής Ισπανικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήµιο της Χερόνα.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Από την WIKIPEDIA

Ο ΙΣΠΑΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B5%CE%BC%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82

Falange Española Tradicionalista y de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista

https://fr.wikipedia.org/wiki/Falange_Espa%C3%B1ola_Tradicionalista_y_de_las_Juntas_de_Ofensiva_Nacional_Sindicalista

Rafael Sánchez Mazas το κεντρικο πρόσωπο

https://en.wikipedia.org/wiki/Rafael_S%C3%A1nchez_Mazas

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B5%CE%BC%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82

Πέντε λεπτά ιστορία

https://www.youtube.com/watch?v=WQYDbtY8aNU

Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ 

By Jonh Beasley-Murray, University of British Columbia.

https://www.youtube.com/watch?v=6k-_eMlcYl0

Το video clip για την ταινία 

https://www.youtube.com/watch?v=qMt0qZvDez8

Η εκτέλεση

https://www.youtube.com/watch?v=7qjYo2hSbUY

ΤΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Γιώργος Ν. Περαντωνάκης www.bookpress.gr

Ο Χαβιέρ Θέρκας και η ηθική του Εμφυλίου

Αναστάσιος Κυπριανίδης  "Εφημερίδα των Συντακτών"

Η μαγεία του αστάθμητου και της ζωής