ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ

του Δημήτρη Κούρκουλα  - ΤΑ ΝΕΑ 22-03-2022

Οι τεκτονικές αλλαγές που ενεργοποιήθηκαν με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχουν ήδη μεταβάλλει ριζικά τον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη με ανατροπές σε παραδοσιακές συμμαχίες και αντιπαραθέσεις που θεωρούντο ακλόνητες. Η επίσκεψη του έλληνα υπουργού Εξωτερικών στο Νέο Δελχί γίνεται μέσα σε ένα ριζικά διαφορετικό διεθνοπολιτικό σκηνικό.

Πολλές χώρες έχουν βρεθεί σε «στρατηγική αμηχανία» προσπαθώντας να χαράξουν τη στάση τους απέναντι στις δραματικές εξελίξεις και να ισορροπήσουν ανάμεσα σε αντικρουόμενα συμφέροντα.

Η Ινδία, η μεγαλύτερη δημοκρατία του πλανήτη που το 2030 θα διαθέτει μεγαλύτερο πληθυσμό από την Κίνα, βρίσκεται σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση προσπαθώντας να μη δυσαρεστήσει τον παραδοσιακό της στενό σύμμαχο, τη Ρωσία, αλλά και να μην αποξενωθεί από τις δημοκρατικές χώρες της Δύσης που έχουν υιοθετήσει μια ξεκάθαρη γραμμή καταδίκης και διεθνούς απομόνωσης του εισβολέα. Στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ η Ινδία απέφυγε να καταδικάσει την εισβολή όπως έκαναν 141 χώρες επιλέγοντας την αποχή. Είναι ακόμα νωρίς για να προβλέψει κανείς σε ποιο βαθμό η Ινδία θα μπορέσει να συνεχίσει να διατηρεί και να αναβαθμίζει τις εμπορικές και οικονομικές της σχέσεις με τη Μόσχα, που βεβαίως επιζητεί εναγωνίως τρόπους να παρακάμψει τις συνέπειες των οικονομικών κυρώσεων. Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρονται σε συμφωνίες με τη Μόσχα για αγορά προϊόντων ενέργειας σε προνομιακές τιμές και μάλιστα όχι σε δολάρια αλλά με βάση τα δύο εθνικά τους νομίσματα. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ρωσία προμηθεύει το 70% των ινδικών εξοπλισμών που περιλαμβάνουν και πυραύλους SS-400. Η Ινδία επιδιώκει τη διατήρηση υψηλής στρατιωτικής εγρήγορσης θεωρώντας ότι η ασφάλειά της απειλείται από το Πακιστάν αλλά και από την Κίνα.

Θα πρέπει να αναμένεται ότι οι συνομιλητές του έλληνα υπουργού θα υπογραμμίσουν την εμμονή τους στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου αλλά θα αποφύγουν να πάρουν θέση στο ζήτημα της ρωσικής εισβολής. Κανείς δεν πρόκειται να επικρίνει τον Νίκο Δένδια αν - πράγμα σχεδόν σίγουρο - δεν κατορθώσει να ευθυγραμμίσει την ινδική εξωτερική πολιτική με την ευρωπαϊκή και την ταυτόσημη ελληνική. Πολλές δυτικές καγκελαρίες έχουν εξάλλου κινητοποιηθεί προκειμένου να πείσουν το Νέο Δελχί να προσεγγίσει τις δυτικές θέσεις. Οι συζητήσεις αυτές γίνονται μόνο στα παρασκήνια και ποτέ δημόσια, κάτι που θα ήταν εξόχως αντιπαραγωγικό.

Ολοι γνωρίζουμε ότι οι κανόνες που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων δεν ισχύουν στις διακρατικές σχέσεις. Ο κανόνας ότι ο φίλος του εχθρού μου είναι εχθρός μου δεν ισχύει, όπως εξάλλου επιβεβαιώθηκε από τις εξελίξεις των σχέσεων της Τουρκίας με γειτονικές χώρες. Η προώθηση της φιλίας και της συνεργασίας μεταξύ δύο χωρών δεν προϋποθέτει ταύτιση απόψεων σε όλα τα διεθνή ζητήματα.

Ο έλληνας υπουργός θα έχει βεβαίως την ευκαιρία να παρουσιάσει τις ελληνικές θέσεις επί του Ουκρανικού που συμβαδίζουν με τη γενικότερη πολιτική αρχών που ακολουθεί η χώρα μας. Πέραν της «υψηλής» πολιτικής, η επίσκεψη αυτή θα είναι εξαιρετική ευκαιρία να συζητηθούν συγκεκριμένοι τρόποι για την αναβάθμιση της οικονομικής συνεργασίας στον τομέα του εμπορίου, του τουρισμού, της ναυτιλίας και γενικότερα των υπηρεσιών αλλά και των επενδύσεων. Η Ινδία του 1,2 δισ. κατοίκων θα παραμείνει για τα επόμενα χρόνια μια από τις γρηγορότερα αναπτυσσόμενες οικονομίες του κόσμου. Ο αναμενόμενος οξύς διεθνής ανταγωνισμός για εξασφάλιση ενέργειας και πρώτων υλών καθιστούν την οικονομική διπλωματία κρίσιμο τμήμα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας κάθε χώρας. Η Ελλάδα τόσο διμερώς όσο και μέσω του πλαισίου των σχέσεων Ινδίας - Ευρωπαϊκής Ενωσης πρέπει να αξιοποιήσει κάθε ευκαιρία για αναβάθμιση των απογοητευτικά χαμηλών εμπορικών, οικονομικών και πολιτιστικών ανταλλαγών με τη μεγάλη ασιατική Δημοκρατία.

-------------------

Ο Δημήτρης Κούρκουλας είναι ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ. Διετέλεσε υφυπουργός Εξωτερικών και πρέσβης της ΕΕ. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Μην πυροβολείτε την Ευρώπη»